İhtiyari arabuluculuğa, taraflar ister dava açmadan önce ister dava süreci devam ederken başvurabilirler. Bu yolla taraflar, arabuluculuk sürecine katılmayı kabul ederek uyuşmazlığın karşılıklı uzlaşı yoluyla çözülmesini amaçlarlar.

Taraflar dava açtıktan sonra arabulucuya başvurduklarında, mahkeme yargılamayı en fazla üç ay süreyle erteler. Her iki tarafın da talebi üzerine bu süre bir kez daha üç ay uzatılabilir.

Arabuluculuk başvurusunu taraflardan biri ya da her ikisi birlikte yapabilir. Aksi kararlaştırılmadıkça, taraflardan birinin arabuluculuk teklifine karşı taraf 30 gün içinde yanıt vermezse, teklif reddedilmiş sayılır.

Taraflar, arabulucuyu karşılıklı uzlaşmayla belirler; ancak taraflar farklı bir yöntem üzerinde anlaşarak da arabulucuyu seçebilirler. Arabulucu belirlendikten sonra, taraflar arabuluculuk sözleşmesini imzalayarak süreci resmen başlatırlar.

Arabulucu, taraflarla ilgili bilgileri topladıktan sonra en kısa sürede ilk toplantıyı düzenler. Görüşmeler sırasında arabulucu, gerek gördüğünde taraflarla ayrı ayrı ya da birlikte toplantılar yapabilir.

Taraflar, sözleşme serbestisi ilkesi gereğince, kanunun emredici hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla sürecin nasıl yürütüleceğini kararlaştırabilirler.

Gerekli görüldüğünde, uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişiler de müzakerelere katılabilir. Arabulucu, tarafların beyanlarını dinledikten ve olayın ayrıntılarını değerlendirdikten sonra çözüm önerilerini sunar. Taraflar bu öneriler doğrultusunda anlaşmaya varabilir ya da anlaşmazlıkta kalabilir. Sürecin sonunda arabulucu, taraflarla birlikte son tutanağı düzenleyip imzalar ve süreci tamamlar.